Wie tekent de wetten en Koninklijke Besluiten?

Wetsvoorstellen die door het parlement zijn aanvaard en Koninklijke Besluiten worden door de Koning en daarna door de verantwoordelijk minister of staatssecretaris mede-ondertekend (gecontraseigneerd). Daarna treden zij in werking. Het contraseign toont aan dat niet de Koning maar de minister (politiek) verantwoordelijk is.

Ondertekening wetten als de Koning ziek is

Het is in Nederland niet mogelijk om namens de Koning een wet of Koninklijk Besluit te tekenen. Ook als de Koning ziek is, vakantie heeft, of op staatsbezoek is, worden (dringende) stukken ter ondertekening aan hem voorgelegd.

Vroeger ging dat per fax, maar tegenwoordig kunnen stukken elektronisch aan de Koning ter tekening worden voorgelegd. De Koning tekent het stuk ter plaatse en mailt het terug aan zijn Kabinet. Daarna kan de wetgevingsprocedure worden voortgezet. Bij terugkeer in Nederland tekent de Koning het originele papieren stuk.

Regent voor uitzonderlijke situaties

Het kan voorkomen dat het Staatshoofd (tijdelijk) niet in staat is om het koninklijk gezag uit te oefenen. Het parlement benoemt dan een regent. Dit is vastgelegd in artikel 37 van de Grondwet. Zolang niet is voorzien in de uitoefening van het koninklijk gezag, bijv. in de situatie dat er nog geen regent is benoemd, wordt het gezag uitgeoefend door de Raad van State (artikel 38 Grondwet). Een regent mag wetten en Koninklijke Besluiten tekenen.

De Rijkswet van 4 december 2013 voorziet in benoeming van Koningin Máxima tot regent van het Koninkrijk, zolang Prinses Catharina-Amalia nog geen achttien jaar is. Pas wanneer Prinses Catharina-Amalia achttien jaar is, mag zij het koninklijk gezag uitoefenen. Dit is vastgelegd in artikel 33 van de Grondwet.

De laatste regentes was Prinses Juliana. Zij nam in 1948 tijdelijk de taken over van Koningin Wilhelmina. De Raad van State nam het koninklijk gezag voor het laatst waar toen Koning Willem III in 1889 en 1890 wegens ziekte buiten staat was verklaard te regeren.

Om hoeveel wetten en Koninklijke besluiten gaat het?

Elk jaar tekent de Koning ongeveer een kleine 3000 wetten, algemene maatregelen van bestuur (amvb’s) en  Koninklijke Besluiten. Met name de wetten en amvb’s passeren in het wetgevingsproces de Koning meerdere malen:

• voordat advies wordt gevraagd aan de Raad van State;
• voorafgaand aan de aanbieding aan de Tweede Kamer (alleen voor wetten);
• bij de bekrachtiging.

Dit betekent dat de Koning veel meer staatsstukken tekent dan het bovengenoemde aantal.