Geschiedenis van de organisatie

Tijdlijn geschiedenis Kabinet van de Koning

Overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen sinds 1813.

1. 1800-1900

   1. 1813Kabinetssecretarie en Staatssecretarie

      In de zeventiende en achttiende eeuw zijn de stadhouders de belangrijkste functionarissen in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zij beschikken over een eigen kabinet of secretarie. Na de bezetting door Frankrijk (1795-1813) wordt Willem I de eerste Koning van Nederland. Hij krijgt een Kabinetssecretarie (vanaf 1815 Kabinet des Konings) en een Staatssecretarie.

   2. 1840Kabinet des Konings

      

      Koning Willem II voegt het Kabinet des Konings en de Staatssecretarie samen tot een nieuwe instelling: het Kabinet des Konings. Deze organisatie onderhoudt voortaan het staatsrechtelijke contact tussen Koning en ministers (Koninklijk Besluit 22 december 1840). De directeur van het Kabinet des Konings is secretaris van de ministerraad.

      Onder de tijdlijn staat een vergroting van het volledige Koninklijk Besluit, zoals gepubliceerd in de Staatscourant van 24 december 1840. 

   3. 1848Invoering ministeriële verantwoordelijkheid

      Met de invoering van de ministeriële verantwoordelijkheid in 1848 treedt een verschuiving van de macht op van de Koning naar de ministers. Het zwaartepunt van de besluitvorming gaat van de Koning naar de ministerraad. Daarmee verandert ook de positie van de directeur van het Kabinet des Konings.

   4. 1862Verandering bevoegdheden directeur Kabinet des Konings

      De directeur is niet langer secretaris van de ministerraad. Wel blijft hij secretaris van de kabinetsraad. Dit is een vergadering van ministers, voorgezeten door de Koning. De laatste keer dat een kabinetsraad bijeenkwam was in 1906 toen Koningin Wilhelmina staatshoofd was.

   5. 1891Naamsverandering

      Wanneer Koning Willem III in november 1890 overlijdt wordt zijn vrouw Emma koningin-regentes. Hun dochter Wilhelmina is dan nog minderjarig. Zij wordt in 1898 beëdigd tot Koningin.

      In 1891 verandert de naam Kabinet des Konings in Kabinet der Koningin.

2. 1900-2000

   1. 1940Tweede Wereldoorlog

      Tijdens de Tweede Wereldoorlog komen de medewerkers van het Kabinet der Koningin op non-actief te staan. Directeur Van Tets van Goudriaan (1921-1945) volgt de Koningin in ballingschap naar Londen.

   2. 1945Kabinet der Koningin keert terug

      Na de bevrijding kunnen de meeste medewerkers weer in hun oude functie terugkeren. Koningin Wilhelmina wil het Kabinet der Koningin vernieuwen en benoemt iemand uit het verzet tot directeur: mej. mr. Marie Anne Tellegen (1945-1959). Zij is de eerste vrouwelijke directeur.

3. 2000-heden

   1. 2003Positie Kabinet der Koningin nader bepaald

      In 2003 is de staatsrechtelijke positie van het Kabinet van de Koning nader omschreven in een Koninklijk Besluit  (Koninklijk Besluit 18 december 2003). Daarnaast is de begroting van het Kabinet van de Koning verplaatst van Begroting II (Hoge Colleges van Staat en Kabinet van de Koning) naar Begroting III, waarin ook het ministerie van Algemene Zaken is opgenomen. Daarmee is naast de politieke verantwoordelijkheid ook de budgettaire verantwoordelijkheid voor het Kabinet duidelijk bij de minister-president geplaatst, terwijl het Ministerie van Algemene Zaken en het Kabinet van de Koning ambtelijk gescheiden blijven. 

   2. 2013Opnieuw een naamsverandering

      In 2013 verandert de naam van de organisatie van Kabinet der Koningin in Kabinet van de Koning. Dit gebeurt vanwege de abdicatie van Koningin Beatrix op 30 april. Op diezelfde dag wordt Koning Willem-Alexander ingehuldigd.